Kindergeld a Rodzinny Kapitał Opiekuńczy - co warto wiedzieć?

Polakom przebywającym w Niemczech przysługuje prawo do zasiłku na dziecko (Kindergeld), uzależnione jest to jednak od różnych czynników. Na początku 2022 roku w życie wszedł Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. Pojawienie się nowego świadczenia społecznego może wpłynąć na otrzymanie zasiłku za granicą. 

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy (RKO) – co to jest?

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy przyznawany jest rodzicom dzieci w wieku od 12. do 35. miesiąca życia. Wypłacany może być w dwóch wariantach: 1000 zł miesięcznie przez rok albo 500 zł miesięcznie przez dwa lata. Przysługuje na drugie i kolejne dziecko w rodzinie, niezależnie od zarobków. Jeśli opieka nad dzieckiem jest podzielona, każdy rodzic ma prawo otrzymać połowę kwoty. RKO podlega koordynacji systemów zabezpieczeń społecznych, co wiąże się z unijnymi regulacjami prawnymi. Podczas składania wniosku należy zgłosić pobyt członka rodziny, przykładowo jednego z rodziców, za granicą. Rodzinny Kapitał Opiekuńczy przyznawany jest na każde dziecko przebywające w Polsce. Nie należy się ono Polakom, którzy wraz z dziećmi mieszkają za granicą.

Ustalanie kraju pierwszeństwa

Otrzymywanie zasiłków za granicą wiążę się z różnymi regulacjami prawnymi. Ustalony powinien być kraj pierwszeństwa przyznawania świadczeń. Jeżeli jeden z rodziców pracuje w Niemczech, niezależnie od tego, czy jest tam oddelegowany z polskiej firmy czy pracuje w firmie niemieckiej, a drugi rodzic posiada polskie ubezpieczenie społeczne – krajem mającym pierwszeństwo będzie Polska. Inaczej wygląda sytuacja, jeśli jeden z rodziców posiada niemieckie ubezpieczenie społeczne, a drugi nie podlega ubezpieczeniu polskiemu. W takim wypadku krajem nadrzędnym są Niemcy. Innym istotnym kryterium jest miejsce zamieszkania dziecka. Podlega ono zazwyczaj świadczeniom z kraju, w którym przebywa, ale nie jest to oczywiście jedyny czynnik decydujący. 

Wpływ Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego (RKO) na Kindergeld

Kraj uznany za nadrzędny zobowiązany zostaje do wypłacenia pełnej kwoty świadczeń. Drugi natomiast wyrównuje jedynie różnice dyferencyjne wynikające z rozbieżności w przyznawanych sumach. W związku z tym, jeśli krajem posiadającym pierwszeństwo jest Polska, a rodzice pobierają świadczenie 500 plus oraz RKO, ich suma zostaje odjęta od zasiłku Kindergeld. W przypadku wybrania otrzymywania Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego przez 2 lata, z kwotą miesięczną 500 zł, różnica dyferencyjna praktycznie nie istnieje. W związku z tym często zalecane jest pobieranie RKO przez rok (po 1000 zł miesięcznie). Kindergeld nie zostanie wtedy przyznane, jednak jedynie przez rok, a nie przez 2 lata.

Czy można wybrać rodzaj zasiłku, który się otrzyma?

Wnioskujący nie ma wpływu na decyzję o przyznaniu świadczeń. Dobrze jest wiedzieć, że w sytuacji, w której nasza rodzina należy do odpowiedniej grupy, oraz nie złożymy wniosku o RKO, Familienkasse (niemiecka kasa rodzinna) przyznająca zasiłek Kindergeld, może nie przyznać nam całości świadczenia lub domagać się w późniejszym czasie zwrotu części otrzymanych środków. Dlatego też zalecane jest, aby złożyć wniosek o RKO w celu uniknięcia późniejszych problemów. Nawet w sytuacji, kiedy krajem posiadającym pierwszeństwo są Niemcy, warto złożyć taki wniosek, mimo że nie ma takiej potrzeby. Uzyska się wtedy decyzję odmowną, która przyda się w późniejszym etapie weryfikacji i może przyspieszyć cały proces uzyskania świadczenia za granicą.